Czym się różni planowanie od harmonogramowania produkcji?

Planowanie produkcji to proces zarządzania, który ma na celu efektywne zorganizowanie procesów produkcyjnych w przedsiębiorstwie w taki sposób, aby osiągnąć założone cele operacyjne i strategiczne.

W zakres planowania wchodzi przewidywanie ile produktów będzie potrzebnych na rynku, a następnie, na podstawie dostępnych zasobów takich jak surowce, pracownicy, maszyny itp., określenie, ile produktów powinno zostać wyprodukowanych w danym okresie.

Planowanie produkcji skupia się głównie na tym, ile produktów powinno zostać wytworzonych w danym okresie (Freepik)

Proces planowania produkcji nie jest statyczny. Trzeba regularnie monitorować postępy oraz zmieniające się warunki rynkowe. W razie potrzeby plan produkcji należy odpowiednio dostosować, uwzględniając zmiany w popycie, dostępności zasobów lub innego rodzaju niespodziewane zdarzenia.

Celem planowania produkcji jest osiągnięcie efektywności, minimalizacja kosztów i maksymalizacja wydajności. Proces ten jest kontynuowany cyklicznie, co umożliwia firmie dostosowywanie do zmieniających się warunków rynkowych i optymalizację procesów produkcyjnych.

Harmonogramowanie produkcji to proces planowania i organizacji działań związanych z produkcją w celu efektywnego wykorzystania zasobów, minimalizacji czasu oraz osiągnięcia założonych celów.

Do głównych aspektów harmonogramowania produkcji należy określenie dostępności i wykorzystania surowców, maszyn, pracowników, narzędzi itp., a także ustalenie optymalnych terminów rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych etapów.

Ważne jest określenie, które zlecenia lub produkty są priorytetowe, a które mogą poczekać, a także, które zadania są ze sobą powiązane i w jaki sposób zakończenie jednego wpływa na możliwość rozpoczęcia kolejnego.

Harmonogramowanie produkcji powinno być elastyczne i gotowe na dostosowania do aktualnych warunków. Niezbędne jest śledzenie postępu produkcji w stosunku do zaplanowanych terminów. Jeśli występują opóźnienia lub zmiany w planie, można podejmować działania korygujące.

Jakie są najważniejsze różnice pomiędzy planowaniem a harmonogramowaniem produkcji? Porównajmy oba te procesy z uwzględnieniem różnych aspektów:

Planowanie a harmonogramowanie produkcji – cel

Proces planowania koncentruje się na długoterminowej strategii. Obejmuje ustalanie celów produkcji, wyznaczanie ilości i rodzaju produktów do wytworzenia oraz ogólnych planów produkcyjnych na przyszłość.

Harmonogramowanie obejmuje tworzenie konkretnej sekwencji działań i terminów, w których poszczególne zadania produkcyjne powinny zostać wykonane, aby zrealizować ustalone cele planowania.

Planowanie a harmonogramowanie – czas

Planowanie produkcji dotyczy okresu długoterminowego, zazwyczaj obejmującego miesiące lub lata. W tym procesie podejmuje się strategiczne decyzje dotyczące produkcji, takie jak rozwijanie nowych produktów, zakup nowych maszyn czy zwiększenie zdolności produkcyjnych.

Harmonogramowanie produkcji skupia się na krótkoterminowych okresach, często obejmujących tygodnie lub dni. To tutaj ustala się dokładne daty i kolejność poszczególnych zadań produkcyjnych.

Planowanie produkcji skupia się na długofalowej strategii, natomiast harmonogramowanie na najbliższych działaniach (Freepik)

Planowanie a harmonogramowanie produkcji – decyzje

Planowanie produkcji jest bardziej ogólne, opiera się głownie na decyzjach dotyczących alokacji zasobów, strategii produkcji, prognozowania popytu oraz ogólnego kształtowania produkcji. Wynikiem jest plan produkcji lub strategia produkcji, zazwyczaj przedstawiona w formie dokumentu lub prezentacji.

Harmonogramowanie produkcji jest bardziej szczegółowe. Obejmuje decyzje o sekwencji operacji, harmonogramie dostaw surowców, wykorzystaniu maszyn, planowaniu pracy ludzi itp. Wynikiem jest harmonogram produkcji, często przedstawiony w postaci graficznej lub tabelarycznej, pokazujący konkretne zadania i terminy ich realizacji.

Systemy ERP (Enterprise Resource Planning) są szeroko stosowane w dzisiejszych przedsiębiorstwach i powszechnie uważa się je za kompleksowe narzędzie ułatwiające sprawne zarządzanie. Wśród swoich licznych funkcjonalności posiadają też moduły wspierające planowanie i harmonogramowanie.

Czy zatem jest sens inwestować w odrębne narzędzia do tworzenia planów i harmonogramów skoro można mieć „wszystko w jednym”? Oczywiście wiele zależy od potrzeb konkretnej firmy i stopnia zaawansowania zachodzących w niej procesów. Warto jednak mieć na uwadze, że systemy ERP nie zostały stworzone do planowania produkcji i choć mogą być pomocne w tym obszarze, to w przypadku bardziej złożonych procesów nie będą wystarczające.

Rozwiązaniem dedykowanym specjalnie do tworzenia profesjonalnych planów i harmonogramów na produkcji są systemy klasy APS (Advanced Planning Systems). Nie tylko są one w stanie wygenerować złożone plany i harmonogramy, uwzględniając przy tym wszystkie istotne czynniki i zasoby, ale również pomagają znaleźć najbardziej optymalne rozwiązania, które przekładają się później na realne zyski dla firmy.

O roli poszczególnych systemów dedykowanych dla firm produkcyjnych przeczytasz w artykule Systemy wspierające produkcję i ich rola.

Planowanie i harmonogramowanie produkcji różnią się zakresem czasowym, poziomem szczegółowości, celem oraz rodzajem podejmowanych decyzji. Planowanie produkcji koncentruje się na długoterminowej strategii, podczas gdy harmonogramowanie skupia się na krótkoterminowym ustalaniu terminów i sekwencji działań. Te dwa procesy łącznie pomagają firmom efektywnie zarządzać produkcją, dostosowując się zarówno do długoterminowych celów, jak i krótkoterminowych ograniczeń i wymagań.

Czytaj również: Harmonogramowanie produkcji i związane z nim wyzwania