Systemy wspierające produkcję i ich rola

Zacznijmy od systemu ERP, który klasycznie uznawany jest za jeden z pierwszych kroków w rozwoju firmy. Każda organizacja, nawet jeżeli rośnie organicznie od bardzo małej w kierunku średniej, dużej, a jeszcze później staje się częścią jakiejś większej struktury, będzie mieć problem ze sprawnym funkcjonowaniem bez systemu klasy ERP.  

ERP (Enterprise Resource Planning) to nadrzędny system, który jest swego rodzaju pierwszym interfejsem z klientem. To właśnie w ERP gromadzimy informacje o sprzedaży, kosztach i o wszelkich biznesowych aspektach prowadzenia działalności.  

Jeszcze kilkanaście lat temu panowało przekonanie, że ERP, jako kompleksowy system do zarządzania firmą, jest w stanie zintegrować wszystkie istotne funkcje, potrzebne do sprawnego działania przedsiębiorstw produkcyjnych. Dziś patrzymy na to już nieco bardziej realistycznie – tak jak nie istnieje lek na wszystkie choroby, tak nawet bardzo wyspecjalizowany system nie jest w stanie być odpowiedzią na wszystkie potrzeby.  

Systemy ERP nie są wyspecjalizowane do nadzoru nad procesem produkcyjnym oraz planowaniem czy optymalizacją planowania. I choć posiadają takie funkcje, to działają one w bardzo ograniczonej, jedynie podstawowej formie.  

Kiedy firma się rozrasta, rośnie liczba zmiennych, a procesy produkcyjne obejmują coraz szerszy zakres, dochodzimy do sytuacji, w której potrzebny jest lepszy, bardziej szczegółowy nadzór nad procesem produkcyjnym. I w ten sposób rodzą się potrzeby związane z wdrożeniem kolejnego rozwiązania – systemu MES (Manufacturing Execution System). Dzięki niemu możemy nie tylko monitorować naszą produkcję, ale też mieć większy wpływ na stopień wykorzystania parku maszynowego. 

Przy wsparciu MES możemy sprawdzać wykorzystanie maszyn i urządzeń, choćby w zakresie OEE, czyli przekonać się jaka jest rzeczywista produktywność zainstalowanego w firmie sprzętu i czy faktycznie jest on wykorzystywany zgodnie z przeznaczeniem. 

Systemy MES i ERP można ze sobą zintegrować. Pozwala to na wymianę informacji pomiędzy nimi. Przykładowo systemy MES wysyłają raporty, na podstawie których system ERP może w sposób cykliczny i z ustaloną częstotliwością dokonywać zapisów np. o postępie kosztów produkcji w toku czy pojawiających się wyrobach gotowych.  

Poznaj lepiej możliwości systemu MES. Przeczytaj nasz artykuł: System MES – jak w praktyce działa na produkcji? – ImFactory 

Zarówno w systemie ERP, jak i w systemie MES można stworzyć plan produkcji. Kiedy powstaje on w ERP, czyli niejako „odgórnie” jest następnie przesyłany do systemu MES, który przejmuje nadzór nad jego realizacją. Jeśli MES nie otrzyma takiego planu, sam sobie go tworzy np. na podstawie założonych marszrut.  

Mimo to ani ERP, ani MES nie są systemami stworzonymi stricte do planowania. Kiedy procesy produkcyjne stają się coraz bardziej złożone, a organizacja rośnie i jest coraz bardziej świadoma swoich silnych i słabych stron, najczęściej dochodzi do wniosku, że plany produkcyjne stworzone z pomocą tych systemów nie są do końca optymalne.  

Na rynku dzieje się bardzo dużo. Praktycznie każdy dzień dostarcza nowych, czasami zaskakujących rozwiązań. W związku z tym nieustannie zmienia się sytuacja firm produkcyjnych – klienci przesuwają zlecenia, dostawy przychodzą z opóźnieniem, zamówienia bywają niekompletne itp. Również na produkcji bywa różnie – zdarzają się nieplanowane przestoje, awarie czy różnego rodzaju spowolnienia. Jednym słowem zmiennych, które wpływają na realizację planu produkcji jest naprawdę bardzo dużo. 

Jeżeli będziemy ślepo realizować plan, który przesłaliśmy do MES-a i kazaliśmy mu nadzorować egzekucję, może się okazać, że nie osiągamy satysfakcjonujących wyników, nie wykorzystujemy w pełni potencjału naszego parku maszynowego, nie realizujemy zleceń w terminie czy nie odpowiadamy na aktualne potrzeby rynku. Nawet jeśli wyniki są zadowalające, może się okazać, że mogłyby być jeszcze lepsze gdybyśmy mieli możliwość na bieżąco aktualizować plan, uwzględniając przy tym wszystkie zmienne.

Tam gdzie pojawia się potrzeba zaawansowanego planowania, z pomocą przychodzą systemy klasy APS. Na rynku dostępnych jest już wiele tego rodzaju rozwiązań, świadczących bardzo dobra jakość. APS czyli Advanced Planning and Scheduling to nowoczesne oprogramowanie, które, na podstawie dostarczonych danych, generuje profesjonalne plany i harmonogramy dla produkcji.

APS-y mają liczne funkcje, które pozwalają uwzględniać rozmaite czynniki, a złożone plany i harmonogramy generowane są błyskawicznie, nawet w przeciągu kilku sekund. Pozwala to na łatwe przygotowanie kolejnych wersji, gdy tylko coś się zmienia lub otrzymujemy nowe dane. Teoretycznie APS byłby w stanie edytować plan niemalże „na gorąco”, jednak w rzeczywistości różne ograniczenia produkcyjne na to nie pozwalają, dlatego też jest on aktualizowany najczęściej jak się da.  

System pozwala też na stworzenie wielu alternatywnych scenariuszy, opartych o różne kryteria. Dzięki temu staje się bardzo dobrym narzędziem pozwalającym na znajdowanie najbardziej optymalnych rozwiązań, ciągłe udoskonalanie zachodzących na produkcji procesów czy ocenę wpadających z rynku zleceń pod kątem ich opłacalności.  

Jak oceniać czy pojawiające się na rynku zlecenia będą opłacalne dla Twojej firmy przeczytasz w tym artykule: APS a rentowność firmy. Część 2: Jak podejmować optymalne decyzje biznesowe? 

W miarę rozwoju firmy produkcyjnej pojawiają się kolejne potrzeby związane z zarzadzaniem, organizacją, zbieraniem danych, monitorowaniem procesów i ich efektywnym planowaniem. Odpowiednio dobrane systemy mogą pomóc w tych wyzwaniach, przyczyniając się do zwiększenia efektywności, redukcji kosztów, poprawy jakości produktów oraz zwiększenia konkurencyjności przedsiębiorstwa na wciąż zmieniającym się rynku.  

Przeczytaj także:

Harmonogramowanie produkcji i związane z nim wyzwania – ImFactory 

Artykuł powstał w oparciu o materiały z webinaru:

Harmonogramowanie produkcji jako narzędzie poprawy rentowności firmy (youtube.com)