Czym jest czwarta rewolucja przemysłowa? 

Z rewolucjami przemysłowymi, czyli przełomowymi wydarzeniami, które na zawsze odmieniły metody wytwarzania różnych produktów i spojrzenie na pracę, mieliśmy już do czynienia kilka razy w dziejach ludzkości. Pierwsza tego typu rewolucja zapoczątkowana została w latach 60. XVIII wieku wynalezieniem silnika parowego. Przełom XIX i XX wieku przyniósł rewolucyjne wynalazki w postaci elektryczności i pierwszej linii produkcyjnej, a trzecią rewolucję przemysłową zapoczątkował wynalazek komputera.  

To właśnie rozwój systemów komputerowych, technologii informatycznych oraz Internetu dał podwaliny obecnej, czwartej rewolucji przemysłowej. Wraz z rozwojem Internetu Rzeczy, sztucznej inteligencji i nowych technologii produkcji, narodziła się idea kompleksowej transformacji przemysłu. Termin „Przemysł 4.0” po raz pierwszy pojawił się w 2011 roku na targach w Hanowerze i odnosił się do projektu niemieckiego rządu, promującego komputeryzację procesów wytwórczych.  

Co bardzo istotne, w czwartej rewolucji przemysłowej ważne są nie tylko nowe technologie, ale też ich wzajemne oddziaływanie. Istotą Przemysłu 4.0 jest integracja maszyn, systemów, a także sposobu myślenia o produkcji. Celem jest stworzenie inteligentnej fabryki, w której wszystkie systemy są zintegrowane w jeden organizm, a ludzie komunikują się, zarówno ze sobą, jak i z maszynami, za pośrednictwem sieci.

• Internet Rzeczy (IoT -Internet of Things) – możemy go w uproszczeniu określić jako „sieć połączonych ze sobą przedmiotów”. To koncepcja, według której różne urządzenia, dzięki połączeniu z Internetem, mogą zbierać i wymieniać miedzy sobą dane, a czasem również wykonywać zdalnie pewne zadania. W sektorze przemysłowym możemy mówić również o Przemysłowym Internecie Rzeczy (IIoT -Industrial Internet of Things).
• Uczenie maszynowe – dzięki sztucznej inteligencji możliwe jest nauczenie komputerów jak na podstawie danych doskonalić i ulepszać procesy. Co ważne, nie jest to wynikiem programowania. Algorytmy są uczone znajdywania wzorców, schematów i korelacji w dużych zbiorach danych i podejmowania na ich podstawie decyzji czy przygotowywania prognoz.
• Robotyzacja i automatyzacja – roboty coraz częściej zastępują pracę ludzką w monotonnych, niebezpiecznych i powtarzalnych zadaniach, a wiele procesów w nowoczesnych fabrykach jest zautomatyzowanych. Dzięki sensoryce wiele robotów może pracować blisko ludzi i uzupełniać wykonywane przez nich zadania.
• Cyfryzacja produkcji – wykorzystanie cyfrowych platform, chmury obliczeniowej i big data zmienia sposób, w jaki gromadzimy, przetwarzamy i wykorzystujemy informacje o wszystkich etapach produkcji. Dzięki temu są one łatwo dostępne z każdego miejsca i urządzenia. 

Więcej o tym czym jest cyfryzacja i czy to to samo co cyfrowa transformacja przeczytasz w tym artykule: Cyfrowa Transformacja – czym jest i dlaczego warto do niej dążyć?

Jak w praktyczny sposób można wykorzystać rozwiązania oferowane przez Przemysł 4.0? Przykłady przedstawiamy poniżej:

• Monitorowanie pracy maszyn 

  Wykorzystanie czujników IoT do monitorowania stanu maszyn w czasie rzeczywistym pozwala fabrykom na wczesne wykrywanie usterek i planowanie konserwacji. Takie działanie sprzyja redukcji awarii i minimalizowaniu przestojów.Dowiedz się więcej o monitorowaniu maszyn. Przeczytaj nasz artykuł: Różne sposoby monitorowania maszyn i stanowisk pracy. Użyteczność i perspektywy na przyszłość

• Automatyzacja procesów produkcyjnych 

  Dzięki zaawansowanym algorytmom roboty mogą wykonywać wiele zadań, które do tej pory wymagały zaangażowania siły ludzkiej. Coraz częściej wykorzystuje się je do zadań, takich jak np. montaż, pakowanie, transport, obsługa maszyn. Nie tylko zwiększa to efektywność produkcji i minimalizuje ryzyko ludzkich błędów, ale też ma wpływ na poprawę bezpieczeństwa, a zasoby ludzkie mogą być przekierowane do bardziej ambitnej, wymagającej strategicznego myślenia pracy.

• Cyfrowe modele fabryk 

  Koncepcja „Digital Twin” polega na tworzeniu wirtualnych modeli fabryk, które odzwierciedlają rzeczywiste procesy produkcyjne. Dzięki temu można w bezpiecznych warunkach testować nowe rozwiązania i pomysły, zanim zostaną one wdrożone w prawdziwych zakładach.

• Zarządzanie przez fakty 

  Nowoczesne systemy pozwalają na zbieranie szczegółowych danych o każdym etapie procesu produkcyjnego w czasie rzeczywistym, a co więcej ułatwiają ich przetwarzanie i analizowanie. Dzięki temu zarządzający mają dostęp do rzetelnych i aktualnych informacji, co pozwala im na podejmowanie lepszych decyzji.

Jak zbierać rzetelne informacje na temat produkcji przeczytasz tutaj: Wiarygodne dane produkcyjne. Jak je zbierać, a potem kwalifikować?

Czwarta rewolucja przemysłowa nie tylko zmienia sposób, w jaki firmy produkują i dostarczają produkty na rynek, ale także wpływa na ich strategie biznesowe, kulturę organizacyjną i relacje z klientami. Przedsiębiorstwa, które potrafią wykorzystać potencjał nowych technologii, mają szansę osiągnąć znaczącą przewagę konkurencyjną i odnieść sukces.

Aby odnaleźć się w świecie przemysłu 4.0, konieczne jest odpowiednie nastawienie. Zarówno potrzeby rynku i klientów, a także coraz to nowsze narzędzia i rozwiązania technologiczne zmieniają się w niespotykanym dotąd tempie. Żeby nadążyć za tymi zmianami potrzebna jest nie tylko otwartość, skłonność do eksperymentowania i podejmowania wyważonego ryzyka, ale też duża elastyczność i chęć ciągłego doskonalenia.

Zarządzający fabrykami muszą zdawać sobie sprawę z tego, że transformacja cyfrowa jest obecnie koniecznością, jednak nie polega ona na wprowadzeniu kilku systemów czy zastosowaniu paru innowacyjnych rozwiązań. Poszczególne działania powinny być ze sobą w logiczny sposób powiązane i składać się na stworzenie spójnego, zintegrowanego organizmu, tworzącego nowoczesną fabrykę, godną miana Factory of the Future.

Inżynier przemysłu 4.0 musi posiadać nie tylko elementarną wiedzę w swojej dziedzinie, ale również takie cechy jak interdyscyplinarność czy umiejętność skutecznego komunikowania się.

Czwarta rewolucja przemysłowa to też szansa na rozwój dla pracowników niższego szczebla. Przekazanie robotom nudnych, żmudnych i powtarzalnych zdań nie jest bowiem zamachem na miejsca pracy zajmowane dotąd przez ludzi, ale uwolnieniem ich czasu, tak aby mogli rozwijać się w znacznie bardziej kreatywnych zadaniach.

Dążenie do ideału Przemysłu 4.0 to proces ciągły, a jego pierwsze kroki powinny otwierać kolejne możliwości do osiągania coraz lepszych wyników. Perspektywiczne spojrzenie i optymalne rozplanowanie działań w tym zakresie umożliwia narzędzie, jakim jest Mapa Drogowa Cyfrowej Transformacji.

Jak opracować Mapę Drogową, która pozwoli przekształcić nasz zakład w fabrykę przyszłości przeczytasz w tym artykule: Fabryka na miarę Przemysłu 4.0. Jak do niej dotrzeć z Mapą Drogową Cyfrowej Transformacji?

Inteligentna produkcja daje firmom szansę na zwiększenie swojej konkurencyjności na rynku. Poprzez wykorzystanie nowych technologii fabryki, które ją wdrożyły są w stanie produkować sprawniej, mniejszym kosztem oraz z dbałością o środowisko naturalne. Co więcej mogą one tworzyć produkty, z uwzględnieniem szczególnych potrzeb klientów i elastycznie reagować na zmieniający się popyt.

Automatyzacja procesów produkcyjnych, a także dostęp do rzetelnych i aktualnych danych przekładają się na lepsze zarządzanie pracą na produkcji, która staje się coraz bardziej efektywna. Pozwala to w optymalny sposób wykorzystywać dostępne zasoby, redukować koszty, a także unikać niezaplanowanych przestojów wynikających np. z awarii maszyn.

Wykorzystanie technologii Przemysłu 4.0 pozwala firmom na śledzenie jakości produktów w czasie rzeczywistym oraz zapobieganie wadom jeszcze przed wyjściem z linii produkcyjnej. Fabryki 4.0 wyróżniają się także większym bezpieczeństwem – dzięki ulepszonym sposobom monitorowania procesów ryzyko wypadków jest znacznie zredukowane.

Poprzednie rewolucje przemysłowe trwały po kilka dziesięcioleci i obejmowały kolejne pokolenia. Jeszcze nigdy tempo zmian nie było tak szybkie, jak w przypadku rewolucji przemysłowej 4.0. Niesie ona niespotykane dotąd możliwości – możemy produkować więcej, lepiej i bardziej efektywnie, dbając przy tym o potrzeby ludzi i uwzględniając zrównoważony rozwój. Aby jednak tak się stało, konieczne jest odpowiednie nastawienie i spojrzenie na Przemysł 4.0 z szerszej perspektywy niż tylko wdrażanie kolejnych, innowacyjnych technologii.

Przeczytaj również: Perspektywiczne spojrzenie na cyfryzację